powrótMaria Zatryb-Baranowska ps. "Adela"
fot. Archiwum rodzinne
Sanitariuszka szpitala polowego przy ul. Konopczyńskiego. Łączniczka AK.
Po wybuchu Powstania Warszawskiego, nie mogąc dotrzeć na punkt zborny „Baszty”, zgłosiła się do zgrupowania oddziału „Krybara” na Powiślu. Otrzymała przydział do powstańczego szpitala polowego przy ul. Konopczyńskiego. Pracowała tam aż do ewakuacji 6 września 1944 r.
ur. 1910, zm. 1993
Po wojnie spisała swoje powstańcze przeżycia. Ukazały się one w formie książki w lipcu 2014 r. O książce można przeczytać tu.
Fragment wspomnień z książki "Uliczka powstańców" (wyd. Fundacja Warszawskie Szpitale Polowe, Warszawa 2014):
(...) Ponieważ mieliśmy bardzo mało środków do narkozy, używano ich tylko przy poważnych operacjach. Lżejsze zabiegi, nie zagrażające życiu rannego, wykonywane były bez znieczulenia, lecz wtedy pielęgniarki asystowały lekarzom, przytrzymując rannego, aby nie szarpał się pod wpływem bólu.
Pamiętam taką pierwszą operację, przy której asystowałam. Ranny miał rękę poszarpaną od łokcia do ramienia. Spod płatów skóry zwisały strzępy ciała, tłuszczu, skrzepy krwi, spośród których należało wyjąć tkwiące tam odłamki pocisku. Rana zadana przed dwoma dniami była już zaropiała, a zaduch ropy i nadgniłego ciała przyprawiał mnie o mdłości. Przyciskałam do mojego białego fartucha jego rękę – tak, aby nie mógł nią szarpać. Czułam równocześnie, jak pot z czoła ścieka mi drobnymi stróżkami, dosłownie aż do stóp, a nogi mam jak z waty. Widocznie zbladłam, gdyż lekarz wygrzebujący pincetą odłamki z rany, raptem począł wykrzykiwać pod moim adresem taką wiązankę mocnych słów, że od razu oprzytomniałam. Gdy już mocno stanęłam na nogach, lekarz uśmiechnął się do mnie i rzekł: „Przepraszam siostro, ale musiałem uratować siostrę od zemdlenia”. Od tej pory nigdy już nie słabłam przy zabiegach, a we wrześniu, gdy brakowało nam lekarzy, sama wykonywałam zabiegi wygrzebywania z ran kawałków potrzaskanych lub próchniejących kości. (...)
