powrótSzpital "Blaszanka"
fot. Mirosław Iringh, Muzeum Powstania Warszawskiego
Powstańczy szpital "Blaszanka" zorganizowano przy ul. Przemysłowej 19/21, w Fabryce Opakowań Blaszanych "Tłocznia", popularnie nazywanej Blaszanką. Działał od 7 sierpnia do 26 września 1944 r. Służył powstańcom i ludności cywilnej.
Był to szpital polowy Zgrupowania AK „Kryska”. Komendantem był dr Piotr Załęski. Przebywało w nim 300 pacjentów. Część z nich lokowano w podziemiach kościoła Matki Boskiej Częstochowskiej przy ul. Łazienkowskiej. 11 września kościół został zbombardowany. Z gruzów wydobyto 40 osób, ponad 80 zginęło.
Dzień później Niemcy ostrzelali szpital tzw. „krowami”. Jeden z pocisków wywołał pożar. Część szpitala przeniesiono do pobliskich piwnic firmy Braci Pakulskich. Urządzono tam salę zabiegową, opatrunkową i operacyjną. Potem jeszcze raz przeniesiono szpital do pomieszczeń Fabryki „Citroena” przy ul. Czerniakowskiej 199.
15 września do „Blaszanki” weszli Niemcy. Znajdowało się w nim 162 rannych. Lżej rannych i ludność cywilną wypędzono, ciężko chorzy pozostali w szpitalu pod opieką kilku sanitariuszek. Niemcy zdemolowali salę operacyjną. Po uzgodnieniach szpital pozostał na miejscu i po odtworzeniu sali operacyjnej przyjmował również ciężko rannych Niemców, których po zaopatrzeniu ludność cywilna transportowała w kierunku Sejmu. 19 września do niemieckiego lekarza dr Willy Schulza zgłosił się miejscowy volksdeutsch, który zadenuncjował dwóch rannych powstańców. Niemiec osobiście ich zastrzelił. 26 września szpital został ewakuowany do Pruszkowa. W czasie ewakuacji Niemcy rozstrzelali kolejnych 37 rannych, którzy nie mogli samodzielnie się poruszać.
